Húsnæðis- og mannvirkjastofnun tók til starfa 1. janúar 2020  með sameiningu Mannvirkjastofnunar og Íbúðalánasjóðs. Um starfsemi stofnunarinnar gilda lög nr. 137/2019. Stofnunin er sjálfstæð ríkisstofnun sem lýtur sérstakri stjórn en heyrir stjórnarfarslega undir félags- og barnamálaráðherra.
Stjórn Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar skipa Sigurjón Örn Þórðarson, formaður, Ásta Pálmadóttir, varaformaður, Elín Oddný Sigurðardóttir, Karl Björnsson og Björn Gíslason. Forstjóri stofnunarinnar er Hermann Jónasson.
Stofnunin hefur aðsetur annars vegar í Borgartúni 21 í Reykjavík og hins vegar að Ártorgi 1 á Sauðárkróki og hjá henni starfa alls um 100 manns. www.hms.is

Verkefnin
Hin sameinaða stofnun starfar að stjórnsýsluverkefnum á sviði húsnæðismála, mannvirkjamála og mála er varða byggingarvörur og brunavarnir. Markmiðið með sameiningunni var að efla stjórnsýslu, stefnumótun og framkvæmd húsnæðis- og mannvirkjamála hér á landi ásamt því að skerpa á stjórnsýslu byggingarframkvæmda og auka samstarf hagsmunaaðila á sviði húsnæðismála. Þá er ætlunin að stuðla að auknu húsnæðisöryggi landsmanna og stöðugleika á húsnæðismarkaði.
Helstu verkefni stofnunarinnar eru eftirfarandi:

• Eftirlit með mannvirkjagerð og mannvirkjaskrá
• Húsnæðisáætlanir og íbúðaþarfagreining
• Brunavarnaáætlanir og slökkvilið
• Fjármögnun hagkvæms húsnæðis og stefnumótun á sviði húsnæðismála
• Eftirlit með rafmagnsöryggi og markaðseftirlit
• Húsnæðisbætur og leigumarkaður
• Rannsóknir og fræðsla

Hlutverk
Hlutverk Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er tvíþætt, annars vegar að vernda líf og heilsu manna, eignir og umhverfi með því að tryggja faglegan undirbúning mannvirkjagerðar og virkt eftirlit með gæðum, öryggi og heilnæmi og hins vegar að stuðla að stöðugleika á húsnæðismarkaði og tryggja almenningi aðgengi að viðunandi húsnæði á viðráðanlegu verði, hvort sem er til eignar eða leigu.

Framtíðarsýn
Framtíðarsýn HMS er að vera leiðandi í opinberri þjónustu við almenning, nýsköpun og stafrænum lausnum. Að auka samstarf og samræmingu á sviði húsnæðis- og mann-virkjamála og stuðla að minnkun vistspors í byggingaiðnaði.

Stefna
Stefna HMS er að stuðla að samfélagslegum árangri með því að:
Tryggja aðgengi að öruggu húsnæði fyrir alla, fylgjast með og meta framtíðarþörf og áætla framboð húsnæðis út frá upplýsingum um hvað er í byggingu á hverjum tíma.
Stefna að lágmörkun slysa og tjóna og leggja áherslu á að vernda fólk, eignir og umhverfi, með því að lágmarka hættu af völdum rafmagns og elds.
Gera stjórnvöldum kleift að taka markvissar ákvarðanir byggðar á rannsóknum og traustum upplýsingum úr rafrænum gagnasöfnum.
Stuðla að því að aðgerðir á húsnæðismarkaði séu unnar með hagsmuni allra haghafa að leiðarljósi; almennings, byggingariðnaðarins og stjórnvalda, þ.m.t. sveitarfélaga og fólks með sérstakar þarfir.
Leggja áherslu á að koma í veg fyrir sóun tíma, fjármuna og annarra gæða með skilvirkri stjórnsýslu og vandaðri áætlanagerð.
Minnka vistspor á málefnasviðum stofnunarinnar.
Taka þátt í alþjóðlegu samstarfi á sviði húsnæðis- og mannvirkjamála til að efla þekkingu og miðla reynslu.
Stefnumótun HMS tekur mið af áherslum ríkistjórnarinnar sem mælir velsæld þjóðar sem lagðar eru til grundvallar við gerð fjármálaáætlunar og fjárlaga um öryggi í húsnæðismálum óháð efnahag og búsetu, kolefnishlutlausa framtíð,  grósku í nýsköpun og betri samskipti við almenning, auk stuðnings ríkisstjórnarinnar við lífskjarasamninginn um vinnslu tillagna í húsnæðismálum, þ.m.t. um einföldun stjórnsýslu mannvirkjamála sem og stefnu stjórnvalda í nýsköpun og um stafræna opinbera þjónustu.

Bríet
Húsnæðis- og mannvirkjastofnun á einnig leigufélagið Bríeti sem á og rekur leiguhúsnæði á landsbyggðinni m.a. í samstarfi við sveitarfélögin með það að markmiði að stuðla að virkum leigumarkaði á landinu öllu.